'n Hart is net atome deur Cecilia Steyn

'N HART IS NET ATOME

'n Hart is net atome deur Cecilia Steyn is een van daardie skaars soort boeke op die Suid-Afrikaanse jeuglektuuur-mark – 'n romantiese grafiese roman.  

Dit vertel die verhaal van Pho Fen Lan, 'n Chinees-Afrikaanse meisie wat konvensies uitdaag deur haar gedrag, kleredrag en keuse van sport – boks. Haar pa, Jianguo, kan nie aanvaar dat sy boks nie en wil hê dat sy harder moet studeer. Dis asof hy nie raaksien hoe hard en toegewyd Poh aan haar sport oefen nie en hy gee haar geen krediet vir haar prestasies nie. Poh se ma ondersteun haar dogter egter. As Pho se beste vriend, Theo, verlief raak op die pragtige Nisa, krap dit Pho se hele wêreld deurmekaar. Sy is nie net bang dat sy Theo se vriendskap gaan verloor nie, maar sy is ook heimlik op hom verlief. Pho besef dat Nisa nie eerlik is teenoor Theo nie en begin met Operasie Sabotasie, met gevolge wat Pho nie voorsien het nie.

Hierdie grafiese roman spreek aspekte soos gesinskonflik, stereotipering, diversiteit, eerste liefde en selfbeeld aan. Pho se pa is tradisioneel en die gesin onderhou tradisionele Chinese kultuur en gebruike. Sy sienings kom in botsing met sy dogter s'n en hul gesin se verhoudings ly daaronder. Hierdie gesin spreek diversiteit op 'n unieke wyse aan – Lingling, Pho se suster, is meer tradisioneel as sy en gebruik etlike Chinese spreekwoorde. Die leser maak kennis met die viering van die Chinese Nuwejaar en daar word selfs melding gemaak van gereëlde huwelike. Pho is definitief nie 'n "pienk pom-pom meisie" nie, wat veroorsaak dat Theo vir haar sê dat sy "soort van" 'n meisie is. Dit maak Pho kwaad, want sy voel Theo misken haar uniekheid en andersheid. Sy wil net haarself wees en aanvaar word soos sy is. As sy 'n rok en grimering moet dra, voel sy ontuis in haar eie vel. Die konsep van jouself wees word duidelik oorgedra. Die ontluikende liefde tussen Theo en Pho verbeeld tipiese tienerliefde – die onsekerhede, wroeging, twyfel en uiteindelik die verwondering van verliefdheid word pragtig voorgestel.

Die verskyning van hierdie roman is iets wat my baie opgewonde maak, en ek hoop dat nog vele sal volg. Nie alleen sal dit onwillige lesers wat sukkel met lees aanmoedig nie, maar die lees van visuele narratiewe wek belangstelling en die illustrasies versterk taalgebruik. Dit lees vinnig, maar kan weer en weer herlees word. Dit ondersteun visuele geletterdheid wat 'n belangrike aspek van die kurrikulum is en kan met groot sukses in 'n klaskamer behandel word.

Naskrif: Danielle Albertyn se illustrasies is skitterend.

 [Foto met erkenning aan LAPA Uitgewers]

Branderjaer deur Joha van Dyk

Hierdie debuut van die jong skrywer Joha van Dyk heet Branderjaer. Die titel en die treffende voorblad laat duidelik blyk dat branderplankry 'n groot rol in dié jeugroman speel. Dis egter nie net branderplankry wat prominent voorkom nie, maar ook ander waaghalsige toertjies soos kransduik, bergklim en spelonkery van lede van die Branderjaers-bende. Daar is 'n hegte band wat hulle deur onuitgesproke, donker geheime saamsnoer. 

Dis wanneer Deidre Anker, 'n Graad 11-leerder op die dorpie Stormsee, se lewe verstrengel raak met die lede van die Branderjaers, dat geheime begin ontrafel. Dis 'n ontmoeting tussen verskillende wêrelde. Deidre se lewe was tot dusver veilig en geborge en sy en haar ma het 'n duidelike plan vir haar toekoms. Dan raak sy betrokke by Louw Swanepoel en haar lewe verander onherroeplik. Deidre en Louw se verhouding is allesbehalwe maklik en sy besef spoedig dat Louw etlike geheime in hom ronddra. Sy verstaan ook nie regtig die ekstreme motiewe wat Louw en die ander Branderjaers voortdryf nie, en probeer hulle geheime ontrafel, Die trauma en verlies waaraan die vyf bendelede, Deidre, en ook die volwassenes op die dorpie, in die verlede onderwerp is, word geleidelik blootgelê en die leser kry begrip vir die impetus van handelinge en optrede in die roman.

Deidre kry geleidelik insig in Louw se begeerte om los te kom uit die bloedskuld wat hom en die ander Branderjaers bind. Dis haar verhouding met Louw wat haar oë oopmaak sodat sy besef dat daar ander toekomsmoontlikhede is, eerder as die veilige toekomsplanne om in haar ma se voetspore te volg. Louw se ontluikende liefde vir Deidre bring ook vir hom berusting as hy besef dat sy bloedskuld betaal is en dat hy sy skuldgevoelens oor die donker geheim in sy lewe kan agterlaat.

Die dorpie Stormsee bied die ideale agtergrond vir die narratief. Die kwessie van 'n bo- en onderdorp en die skeiding wat dit tussen mense bring en sosiale probleme soos alkoholisme, dwelmmisbruik, gesinskonflik, boeliery, verlies en die dood speel af teen die skoonheid van die kusdorpie.

Branderjaer is 'n opwindende toevoeging tot groeiende jong volwasse-lektuur in Afrikaans. Dit bied vir jonger lesers 'n kykie op die goed en die probleme van die lewe van 'n jong volwassene, maar selfs volwassenes kan aanklank vind by die probleme en kwessies waarmee tieners deesdae gekonfronteer word. Dié debuutroman met 'n nuwe boeiende tema word sterk aanbeveel vir jong volwassenes van alle ouderdomme.

 [Foto met erkenning aan Human & Rousseau Uitgewers, 2020]